YKS Tercih Kriterleri

Selamlar nasılsınız? Umarım hepiniz iyisinizdir. Geçtiğimiz günlerde yayınladığım bir videom doğrultusunda sizlere YKS sonrası yapacağınız üniversite ve meslek tercihlerinizde incelemeniz gereken kriterlere değinmiştim. Burada da videoda bahsettiğim bu konuları daha detaylandırmak istedim. Dilerseniz hemen başlayalım.

Aşağıda seçeceğiniz meslek ve üniversite hakkında karar vermenizde rol oynayacak bazı sorulara değindim. Yalnız bu soruları incelemeden önce kendinizi nasıl biri olduğunuz nasıl bir çalışma şekli istediğiniz hakkında sorgulayın. Bu işlemden sonra alt tarafta olan sorulara yönelik cevaplar ararsanız sizler için daha verimli bir tercih sistemi olacaktır.

Seçeceğiniz meslek nedir, ne iş yapar?

Tercih yaparken öncelikle yapmak istediğiniz meslek hakkında çeşitli bilgilere sahip olmanız, bu mesleği tanımanız gerekmektedir. Mesleğinizin ne olduğu ve ne iş yaptığını iyice araştırıp size uygun olup olmadığını değerlendiriniz. Eğer uygun olmadığını düşünüyorsanız bu meslek hakkında diğer sorulara cevap aramamanızı öneririm.

Mezun olunca nerelerde çalışır?

Diyelim ki yukarıdaki soruyu onayladınız. Artık mesleğinizi daha detaylı tanıma zamanı geldi. Bu soruda da mesleğinizin nerelerde çalıştığını, ne gibi görevlerde yer aldığını vs. inceleyiniz. Size uygun olmadığını düşünüyorsanız bu mesleği ikinci plana atın, fazla değerlendirmeyin ama yine de bu soru sonrasında belki sizleri ikna edici yanıtlar gelebilir. Diğer sorulara devam ediniz.

Avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Bu soruda incelediğiniz mesleğin avantajlarını ve dezavantajlarını araştırınız. Bunun için düşündüğünüz meslekle ilgili araştırmalarınız dışında imkanınız varsa bölümün içerisindeki öğrencilerle ve bu mesleği yapan kişilerle konuşunuz. Elde ettiğiniz verilerden size göre avantaj ve dezavantaj olanları seçiniz. Seçmenizi söylüyorum çünkü birine avantaj olan özellik size dezavantaj olabileceği gibi dezavantaj olan bir şey size avantaj olarak gelebilir. Diğer sorulara devam ediniz.

Ayırıcı özellikleri nedir?

Bu soruda ise incelediğiniz mesleğin diğer mesleklerden ayırıcı özelliklerini belirleyiniz ve bu özelliklerin size artısı mı yoksa eksisi mi olduğunu değerlendiriniz. Örneğin mimarlık gibi tasarım konulu mesleklerde hem iş hayatında hem de eğitim zamanında masrafların yüksek ve çalışmanın yoğun olmasına rağmen çalışma alanı geniş ve genel olarak yüksek kazançlıdır. Şahsen ben yoğun ve çok yönlü çalışmakla ekonomik derde fazla düşmemek istediğimden böyle bir bölümü tercih ettim. Sizler de incelediğiniz meslekler hakkında kendi artı eksilerinizi değerlendiriniz.

Nasıl çalışıyor?

Bu soruda incelediğiniz mesleğin çalışma şekli hakkında veriler toplamanız öneririm. Burası mesleği tanımada en önemli kısımlardan birisidir. Belirlediğiniz meslek ne iş yapıyor, nasıl çalışıyor, bu işi yapacak kişiden ne bekleniyor gibi konuları iyice araştırın. Örneğin kandan korkan bir doktor olması sizce de tuhaf kaçmaz mı? Ya da bilgisayardan anlamayan bir yazılımcı veya bilgisayar mühendisi olması ne kadar doğru olur?

İnovasyon ve üretim yapabilir mi?

Gelelim bu soruya. Bu soru sizin kişisel isteklerinizle doğrudan ilgili. Mesela ben AR-GE veya laboratuvar ortamında çalışıp bir şeyler üretmek istiyordum. Eğer sizin için de böyle büyük hayaller, istekler varsa bölümünüzün inovasyon (geliştirme) ve üretim yapabiliritesini araştırın ve seçiminizi ona yönelik yapın.

Eğitim süreci ve okul hayatı nasıl?

Bu soruda da incelediğiniz mesleğin eğitim sürecinin ve okul hayatının nasıl olduğu hakkında araştırmalar yapmanızı istiyorum. Bazı mesleklerin eğitiminde uygulamalı eğitim ön plandayken bazılarında teorik eğitim ön plandadır. Bu duruma göre kendinize en uygun eğitim biçimine sahip bir eğitim modeli belirleyiniz. Ayrıca bu konuda mutlaka belirlediğiniz mesleğin bölümünü okuyan veya okumakta olan kişilerle görüşüp detaylıca bilgi almanızı öneririm.

Gelelim okul hayatına. Birçok kişi bilir ki üniversite hayatı hem sosyallik hem de eğitim anlamında hayat bambaşkadır. Dolayısıyla mesleğinizi seçtikten sonra üniversitenizi de belirlerken sosyal etkinlik ve bilgi erişim olanaklarını mutlaka inceleyiniz. Ayrıca mesleğinize yönelik şehirler belirlemeyi de unutmayın. Örneğin bir mimarlık öğrencisinin mimari dokunun güçlü olduğu, bir mühendisin teknoloji olanaklarının fazla olduğu bir şehir veya üniversitede okumanın iş hayatınıza ve kişisel gelişiminize katkısı büyük olacaktır.

Ne kadar kazanıyor? Mezun olunca yaşam standartları nasıldır?

Her ne kadar “parası için seçmedik” desek de hepimizin bir takım ekonomik gereksinimler için üniversite okuyup meslek sahibi olma, çalışma zorunluluğu var. Dolayısıyla ikincil planda da olsa mesleğinizin ne kadar kazandığı ve mezun olduğunuzda iş bulabilirliği gibi konularda da araştırma yapmanıza gerek vardır. Tabiki bunu söylerken üniversite bitirip çabucak iş bulabileceğinizin garantisi olmadığını da vurgulamak isterim. Ancak ben işini severek, elinden gelenin en iyisi olacak şekilde yapacak kişilerin böyle bir sorunla karşılaşmayacağını düşünüyorum.

Unutmayın hayatınızda sadece meslek alanında değil hangi alanda karar verirseniz verin mutlaka bu kararlardan etkilenecek kişilerin başında sizler olacaksınız. Üniversite hayatına gittiğinizde de yaşadığınız hayatın cefasını da sefasını da siz süreceksiniz. Özetle üniversite ortamında yaptığınız her etkinlik, katıldığınız her yarışma, öğrendiğiniz her bilgi sizin mezun olunca yaşayacak olduğunuz hayatı doğrudan etkilemektedir.

Sıralamaları nasıl?

Belki de en önemli sorulardan birisi bu soru. Çünkü siz isteyebilirsiniz ama o meslek için yeterli puana sahip olmayabilirsiniz. Dolayısıyla meslek seçiminden üniversite seçimine kadar sıralamanın etkisi çok büyüktür. Bu yüzden belirlediğiniz mesleğin kaç sıralamayla öğrenci alımına başladığı ve bitirdiği konusunda araştırmalar yapınız. Örneğin 200 300 bindeki birisinin Tıp istemesi biraz fazla hayal gibi… Ha isterse yapamaz mı yapabilir ama çok çalışması ve o sıralamasının 50 bin (ideal olarak devlet üniversitesi için 10 15 bin) civarında olması gerekir.

Bu arada unutmadan tercih yaparken kesinlikle sıralamanızı ortada bırakın. Örneğin sizin sıralamanız 50 bin civarındaysa tercihlerinize 30 bin civarından başlayıp 80 90 bin civarında (Seçeceğiniz mesleğe göre değişir. Ayrıca 200 300 bin ve sonrasında üniversite alım sıralamalarında ciddi bir dalgalanma olur.) kapatabilirsiniz. Bunun yanı sıra sizin önünüze çıkmış veriler sizden bir yıl önceki o üniversiteye giren son kişinin verileridir yani siz onları referans alacaksınız.

Neden bu meslek?

Gelelim listemizin son sorusuna. Bu soru gerçekten çok önemli bir soru. Çünkü sizin kişiliğinizi ve isteklerinizi yansıtan bir cevap içeriyor. Özetle size gelen / gelecek olan “Neden bu bölümü seçtin?” sorusuna hem kendinize hem de soran kişiye verebileceğiniz mantıklı bir cevabınız olsun. Eğer bu cevabınız sağlam bir cevapsa aynı zamanda size bölümü okurken farklı bir motivasyon kaynağı olacaktır.

Son olarak kesinlikle ama kesinlikle “şu meslekte iş yok, onu seçersen aç kalırsın” algılarına takılmayın ve vizyonunuzu sadece tek bir ülkeyle sınırlandırmayın. Eğer siz seçtiğiniz mesleği severek ve isteyerek yaparsanız bu gibi sorunlara aldırış bile etmezsiniz. Tam tersi sevmezseniz ne kadar çok kazanırsanız kazanın mutlu olamazsınız.

Neyse sevgili dostlar bence güzel bir bilgilendirme yazısı oldu. Umarım sizlerde beğenmişsinizdir. Ayrıca kişisel kanalımdaki konuyla ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz. Hepinizin aşkla yapabileceğiniz, mutlu olacağınız ve istediğiniz meslekleri kazanmanızı diliyorum.